10 feiten over HPV-vaccinatie

HPV komt veel voor. Het virus is namelijk heel besmettelijk. Heb je HPV? Dan kan je zonder dat je het weet iemand anders besmetten. Je merkt meestal niets van een besmetting met HPV. En er is geen behandeling voor. Het lichaam moet het virus zelf opruimen. Meestal gebeurt dat ook, maar soms niet. Dan kan je 10 tot 15 jaar later kanker krijgen.

Ieder jaar krijgen in Nederland ongeveer 1.200 vrouwen en 400 mannen kanker door HPV. De HPV-prik beschermt hiertegen. Door het vaccin hebben meisjes en jongens later een veel kleinere kans op kanker door HPV.

De HPV-prik is veilig voor jongens en meisjes en heeft geen erge bijwerkingen.

In Nederland krijgen meisjes de HPV-vaccinatie al ruim 10 jaar. Er is daarom lange tijd onderzoek gedaan. Ook in andere landen. Daaruit blijkt dat vaccinatie:

• veilig is
• lang bescherming biedt
• het beste werkt bij iemand die nog geen HPV heeft. Dus voordat je seks hebt gehad 
• beter beschermt hoe jonger een meisje is gevaccineerd
• voor ongeveer 95% beschermt tegen langdurige HPV-infecties waar je kanker van kunt krijgen
• de kans op baarmoederhalskanker of een voorstadium veel kleiner maakt
• zorgt voor minder HPV-kankers bij jongens

Het HPV-vaccin is veilig en heeft geen erge bijwerkingen. In Nederland hebben nu 800.000 meisjes een HPV-vaccinatie gekregen. Daar zijn nooit ernstige, blijvende klachten bij gebleken.

Klachten die je kunt krijgen:

• de plek van de prik kan een beetje pijnlijk zijn
• je kan spierpijn in je bovenarm krijgen
• ook kan je last krijgen van jeuk, een rode huid of een verdikking op de prikplek
• sommige kinderen krijgen wat last van buikpijn, misselijkheid, moeheid, hoofdpijn of koorts

Dit gaat allemaal weer over na 1 tot 3 dagen. 

Er is geen verband tussen HPV-vaccinatie en langdurige klachten, zoals chronische vermoeidheid, auto-immuunziekten of onvruchtbaarheid.

HPV-vaccinatie en vermoeidheid

Sommige ouders zijn bezorgd dat hun kind ernstige vermoeidheidsklachten krijgt na de vaccinatie. Hierover zijn in het verleden berichten in de media verschenen. We weten dat meisjes die niet gevaccineerd zijn net zo vaak langdurig moe zijn als meisjes die wel gevaccineerd zijn. De vermoeidheid heeft dus niets te maken met de vaccinatie. Dat weten we uit onderzoek in Nederland, Groot-Brittannië en Noorwegen.

HPV-vaccinatie en onvruchtbaarheid

Het HPV-vaccin is ook uitgebreid getest op mogelijke effecten op de vruchtbaarheid. De vaccinatie heeft geen enkele invloed op je voortplantingsorganen. Je kunt er niet onvruchtbaar door worden.

Vanaf 2022 krijgen ook jongens een uitnodiging van het Rijksvaccinatieprogramma voor de HPV-vaccinatie. En kunnen zij zich zo beschermen tegen HPV-kanker.

HPV kan 6 soorten kanker veroorzaken. Zoals kanker van de anus, penis, en de mond- en keelholte. Ook mannen kunnen deze kankersoorten krijgen. En ze worden steeds vaker gezien.
Daarom is het heel belangrijk ook jongens te vaccineren tegen HPV. En hen te beschermen. Door het vaccin hebben zij later een veel kleinere kans op kanker door HPV.

In Nederland krijgen meisjes al sinds 2010 een uitnodiging voor vaccinatie tegen HPV.

Het HPV-vaccin werkt het best wanneer je nog niet met het virus besmet bent geraakt. Daarom krijgen meisjes en jongens vanaf 2022 een uitnodiging voor de vaccinatie in het jaar dat ze 10 worden. Dat betekent dat een kind de uitnodiging krijgt als hij of zij nog 9 is, of net 10 is geworden. De kans is groot dat ze dan nog niet besmet zijn. 

Uit onderzoek weten we dat het vaccin lange tijd beschermt. Vaccinatie op jonge leeftijd is dus mogelijk. Uit onderzoek onder meisjes weten we ook dat hoe jonger een kind gevaccineerd is, hoe beter het vaccin beschermt.

Het vaccin (Cervarix®) is goedgekeurd voor gebruik vanaf 9 jaar.

In 2022 en 2023 hebben ook kinderen die toen tussen de 10 en 18 jaar oud waren een uitnodiging gekregen. Jongvolwassenen tussen de 18 en 27 die de prik niet hadden gehaald toen zij een uitnodiging kregen, konden zich alsnog laten vaccineren.

Ouder dan 26 jaar

Ben je ouder dan 26 jaar en wil je je graag vaccineren tegen HPV? Dat kan, bijvoorbeeld via de huisarts. Je moet de prikken dan wel zelf betalen.

De HPV-prik beschermt tegen langdurige HPV-infecties met type 16 en 18. Deze typen leiden het vaakst tot kanker. De HPV-vaccinatie beschermt meisjes en jongens hiertegen. Door het vaccin hebben zij later een veel kleinere kans op kanker door HPV:

• baarmoederhalskanker
• kanker van de mond- en keelholte
• schaamlipkanker
• anuskanker
• peniskanker
• vaginakanker

Deze soorten kanker kunnen ook door iets anders komen dan door HPV. Komt kanker door iets anders? Dan beschermt de HPV-vaccinatie daar niet tegen.

Er zijn nog andere soorten HPV waar je kanker van kunt krijgen. Hier beschermt het vaccin minder goed of niet tegen. 

Het blijft belangrijk om bij klachten naar je huisarts te gaan en om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker.

Bescherm je je kind met een prik tegen HPV? Dan bescherm je ook andere mensen. Hoe meer mensen immuun zijn voor een bepaalde infectie, hoe kleiner de kans is op verspreiding.

Het HPV-vaccin is het enige vaccin tegen kanker dat via een Rijksvaccinatieprogramma beschikbaar is.

De HPV-prik beschermt tegen nieuwe infecties met HPV-typen 16 en 18. Dit zijn de typen waar je het vaakst kanker door kunt krijgen. In het vaccin zitten deeltjes HPV die niet schadelijk voor je zijn. Je kan er geen HPV-infectie van krijgen.

Na vaccinatie maakt het lichaam antistoffen aan tegen HPV. Bij een besmetting met HPV herkennen de antistoffen het virus en ruimen het op. Zo kan het virus gezonde cellen niet beschadigen. En wordt de kans op kanker door HPV veel kleiner.
 

• De HPV-vaccinatie is onderdeel van het Rijksvaccinatieprogramma. Daar vind je alle vaccinatiemomenten voor kinderen en jongeren tot 18 jaar.
• In het jaar dat kinderen 10 worden, krijgen ze automatisch per post een uitnodiging voor de HPV-vaccinatie van een GGD of een Centrum voor Jeugd en Gezin. Dat geldt voor jongens én voor meisjes. 
• Een halfjaar na de 1e prik krijgen ze een uitnodiging voor de 2e (laatste) prik. Pas daarna ben je voldoende beschermd.
• Ben je ouder dan 15 jaar? Dan krijg je voortaan ook 2 prikken in plaats van 3. Uit onderzoek blijkt dat 2 prikken op deze leeftijd even goed beschermen als 3. 
  Heb je al 2 vaccinaties gehad? Dan is het belangrijk dat er meer dan 5 maanden tussen de 1e en de 2e vaccinatie zat. Is dat niet zo? Dan moet je voor een goede bescherming nog wel een 3e vaccinatie krijgen. Deze moet je minimaal 4 maanden na de 2e vaccinatie krijgen.
• Artsen en verpleegkundigen van de jeugdgezondheidszorg (JGZ) geven de vaccinatie. 
• Zij geven de prik in de bovenarm. 
• De vaccinatie is gratis.