Eenmalige bestraling voor borstkanker: Gedeeltelijke borstbestraling met hoge precisie voorafgaande aan de borstsparende operatie (ABLATIVE-2 onderzoek).

Het doel van dit onderzoek is bepalen of een hoge dosis bestraling vóór de operatie in staat is om alle borstkankercellen te doden. Daarnaast wordt onderzocht met welke methode het best kan worden voorspeld of alle kankercellen daadwerkelijk weg zijn. Zo kan een grote groep patiënten waarschijnlijk een operatie bespaard worden.

Waarom is dit onderzoek nodig?

In 2013 ging het ABLATIVE-onderzoek van start, waarin werd onderzocht of het mogelijk is om patiënten met borstkanker minder vaak te bestralen vóór de borstsparende operatie. In plaats van 3 tot 5 weken dagelijks naar het ziekenhuis voor bestraling, werd onderzocht of (bij patiënten met een lage kans op terugkeer van de ziekte) een eenmalige hoge dosis op de borsttumor voldoende zou zijn. Dat scheelt niet alleen veel heen en weer reizen; de onderzoekers verwachtten dat de hoge dosis bestraling in sommige gevallen ook al voldoende zou zijn om alle kankercellen te doden.

In het onderzoek zijn 36 vrouwen behandeld met eenmalige hoge dosis straling, gevolgd door een borstsparende operatie 6 tot 8 maanden later. Gedurende deze maanden kon de bestraling doorwerken om tumorcellen te doden. In de tussentijd werd dit proces gevolgd door MRI-scans te maken tot aan de operatie. 

Uit het onderzoek bleek dat bij 15 van de 36 vrouwen de tumor al volledig was vernietigd na de hoge dosis straling. Maar ook dat MRI-scans niet bij alle vrouwen in staat waren om te voorspellen of de tumor volledig was verdwenen. Deze voorspelling is belangrijk, omdat je er vrouwen een onnodige operatie mee zou kunnen besparen.

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?

De ABLATIVE-2 studie is een vervolgonderzoek, waarin de inzet van hoge dosis bestraling verder wordt geoptimaliseerd. 100 vrouwen met laag-risico borstkanker zullen worden behandeld met eenmalige bestraling. 

Onderzoeksvraag is bijvoorbeeld of een langere periode tussen bestraling en operatie erin resulteert dat bij meer patiënten de tumor compleet verdwijnt door de bestraling.

Ook nu worden weer MRI-scans ingezet om dit proces te volgen, maar ook tests in bloed en tumorweefsel, om te achterhalen met welke methode de reactie van de tumor op de hoge dosisbestraling het best in kaart kan worden gebracht.

Wat levert dit onderzoek op?

Als in de toekomst het volledig verdwijnen van de tumor na de eenmalige hoge dosis borstbestraling kan worden voorspeld, dan is een operatie niet meer nodig voor deze vrouwen. Verder is slechts 1 bestraling nodig, in plaats van 15 tot 22 bestraling, en wordt een kleiner deel van de borst bestraald. Dit kan leiden tot minder bijwerkingen, zoals minder pijnlijke borst, verbetering van het cosmetisch resultaat en minder belasting door behandeling en een betere kwaliteit van leven.