Fluorescentie geleide endoscopie bij patiënten met een halskliermetastase van onbekende primaire tumor in het hoofd-hals gebied: de REFLECT-studie

Het doel van dit onderzoek is bepalen of het mogelijk is om met een fluorescerende speurstof beter, eerder en patiëntvriendelijker in beeld te krijgen waar een tumor in het hoofd-halsgebied zich bevindt.

Wanneer kanker aan het licht komt is vaak wel duidelijk om wat voor tumor het gaat. Maar het komt ook voor dat er eerst een uitzaaiing wordt gevonden, waarbij vervolgens de vraag is vanuit welke primaire tumor deze is ontstaan. Het is belangrijk om dat te weten, omdat dat de behandeling beïnvloedt.

Het proberen op te sporen van een primaire tumor in het hoofd-halsgebied kan voor patiënten erg belastend zijn. Op verschillende manieren wordt getracht de tumor te vinden, maar dit lukt lang niet altijd. Zo wordt er gezocht met een endoscoop (een kijkonderzoek), en CT- en PET-scans. Als de tumor dan niet is ontdekt, wordt een kijkoperatie onder narcose gedaan, om het gebied beter te bereiken. 

Als ook hierbij de tumor niet gevonden kan worden, wordt een deel van het slijmvlies aan de achterkant van de tong weggehaald en onderzocht onder de microscoop. Geen kleine ingreep, omdat er soms wel tot centimeters aan weefsel wordt weggesneden. Een ingreep die gepaard gaat met pijn en slikklachten, en met kans op complicaties, zoals bloedingen die de ademweg kunnen verstoppen.

Kortom, voor deze patiënten is het hard nodig om nieuwe, minder ingrijpende manieren te onderzoeken waarmee de primaire tumor in het hoofd-halsgebied wél gevonden kan worden.

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?

Het doel van dit onderzoek is proberen om meer tumoren te vinden tijdens de kijkoperatie in narcose, en daarmee het verwijderen van de oppervlakkige laag met slijmvlies van de achterkant van de tong en de keelamandelen te vermijden. Er zal gebruik worden gemaakt van een lichtgevende speurstof, een zogenaamd fluorescerende tracer, die gericht is tegen kankercellen in het mond-keelholtegebied. Tijdens de kijkoperatie maakt de fluorescerende tracer de tumor lichtgevend zodat de chirurg kan zien waar de tumor zich bevindt. Het licht is alleen met een speciale lichtgevoelige camera waar te nemen. 

In het UMC Groningen is al veel ervaring met deze beeldvormende techniek. Het is mogelijk gebleken om met twee fluorescente stoffen die gebruikt worden in het UMCG tumoren te vinden tussen de 5-10 mm, terwijl gebleken is dat de gemiddelde tumor die gevonden wordt na de kijkoperatie met slijmvlies verwijderen ongeveer 11,1 mm is.

In dit onderzoek wordt eerst bepaald welke van deze twee tracers het beste werkt voor het vinden van een primaire tumor in de mond-keelholte. Beide tracers worden bij de kijkoperatie van 10 patiënten toegepast. In de tweede fase van het onderzoek worden nog eens 26 patiënten geopereerd met de beste van de twee tracers. Dit aantal levert voldoende gegevens op om te bepalen of de fluorescente techniek überhaupt een verbetering is van de huidige praktijk.

Wat levert dit onderzoek op?

De onderzoekers verwachten dat een kijkoperatie met een fluorescente speurstof bij meer patiënten letterlijk een primaire tumor aan het licht kan brengen dan nu het geval is. Waardoor eerder de juiste diagnose kan worden gesteld en dús een passende behandeling kan worden gestart