HitnRun: Een mobiele game om jongeren te helpen stoppen met roken in een ondersteunende sociale context

Probleem
Ondanks de grote inzet op preventie is er recent een kleine toename in rookgedrag te zien bij jongeren tussen de 16 en 25 jaar. Meer dan de helft van de 16-18 jarige studenten (MBO/HBO) heeft ooit gerookt en bijna zeventien procent rookt dagelijks(5) met alle risico’s voor het ontwikkelen van verslaving en kanker van dien. Het gebrek aan effectieve stoppen met roken interventies voor jongeren is een enorm gemis in het huidige tabaksontmoedigingsbeleid. Daarnaast zijn stoppen met roken interventies voor volwassenen vaak niet effectief voor jongeren en sluiten deze niet aan bij deze doelgroep. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, zijn jongeren wel geïnteresseerd om te stoppen met roken(6, 7). Stoppen met roken voor het dertigste levensjaar zorgt voor een afname van meer dan 97% van de consequenties van roken op de gezondheid(3, 4). Na 20 jaar rookvrij zijn is het verhoogde risico op kanker door roken verdwenen. Stoppen met roken op jonge leeftijd is dus cruciaal.

Doel
De doelstelling voor dit project is het ontwikkelen en testen van een mobiele game om jongeren te helpen te stoppen met roken. Door het spelen van de game worden de werkingsmechanismen die roken in stand houden aangepakt. De game creëert een sociale context waarin jongeren samen kunnen stoppen met roken. De game wordt ontwikkeld in samenspraak met rokende jongeren, game-design partners en andere belanghebbenden zoals het Nationaal Expertisecentrum voor Tabaksontmoediging.

Doelgroep
De doelgroep bestaat uit jongeren tussen de 16 en 25 jaar die ten minste wekelijks roken. Deze doelgroep heeft een sterk verhoogd risico op het ontwikkelen van kanker op latere leeftijd door het roken. Er zijn op dit moment geen wetenschappelijk onderbouwde interventies beschikbaar voor rokende jongeren.

Bijdrage aan KWF Missie
Zesentachtig procent van alle longkankers worden veroorzaakt door roken. Daarnaast veroorzaakt roken vele andere vormen van kanker. Het verhoogde risico op kanker neemt sterk af bij stoppen met roken. Door het ontwikkelen en testen van een mobiele game interventie samen met rokende jongeren zal dit project dus bijdragen aan het voorkomen van kanker.

Wetenschappelijke onderbouwing
In de afgelopen jaren hebben wij samen met rokende jongeren stapsgewijs gewerkt aan de ontwikkeling van prototypen voor HitnRun (HitnRun 1.0 en HitnRun 1.1), een game om jongeren te helpen te stoppen met roken. Dit heeft geresulteerd in een versie van de game (HitnRun 1.1) die verder geoptimaliseerd en geautomatiseerd moet worden. De jongeren spelen de game in een sociale context waardoor de invloed van leeftijdsgenoten op een positieve manier ingezet wordt. Daarnaast wordt ingezet op impulscontrole training en het versterken van een focus op de toekomst. Door onze pilot studies hebben we geleerd dat 1) jongeren die HitnRun meer speelden minder rookten, en dat dit vooral zo was voor de jongeren die een grotere nicotineverslaving hadden, die een lagere opleidingsachtergrond hadden en die meer sociaal betrokken waren bij de interactie met andere spelers binnen HitnRun, 2) jongeren rook-cues minder positief ervoeren na de impulscontrole training in HitnRun, 3) jongeren HitnRun positiever beoordeelden en ervoeren dan zelfhulp materiaal. Deze resultaten zijn veelbelovend om HitnRun samen met rokende jongeren verder te ontwikkelen en deze te testen in een grotere studie.

Studie opzet
Dit project bestaat uit 4 delen. We starten met het door ontwikkelen van HitnRun samen met rokende jongeren, game-partners en andere belanghebbenden (WP1). Met deze doorontwikkeling willen we bereiken dat jongeren HitnRun vaker en langer spelen en daarmee de eerder gevonden effecten op het terugdringen van roken versterken. Daarna zullen we de effectiviteit van HitnRun op stoppen met roken onderzoeken in een grote randomized controlled trial (WP2). We zullen onderzoeken voor welke subgroepen de game het beste werkt en hoe HitnRun gebruikt wordt om de drang om te roken te reguleren (WP3). Tenslotte zullen we door middel van evaluatie van subjectieve ervaringen met de game en focusgroepen met jongeren en andere belanghebbende zoals SamenGezond, de Gezonde School etc. een eerste opzet maken voor een implementatieplan (WP4). Zie figuur 1 voor een schematische weergave van het project.

Samenwerkingspartners
Onderzoekers van de Games for Emotional and Mental Health (GEMH) en Substance Use Addiction and Food (SAF) onderzoeksgroepen van de Radboud Universiteit leiden dit project. Voor het ontwikkelen van de game werken we nauw samen met rokende jongeren, game ontwikkelaars en andere belanghebbenden. Het Nationaal Expertise centrum voor Tabaksontmoediging en Trimbos Instituut zijn betrokken voor een optimale aansluiting met nationaal tabaksbeleid en het Nationaal Preventie Akkoord. Het gezondheidsplatform SamenGezond van Menzis is betrokken voor een optimale voorbereiding op implementatie van HitnRun na afronding van dit project.

Verspreiden van resultaten
Resultaten worden op verschillende niveaus verspreid: 1) De wetenschappelijke wereld wordt geïnformeerd via publicaties en presentaties op (inter)nationale congressen. 2) Onderwijsinstellingen en gezondheidszorg organisaties worden geïnformeerd via het Trimbos Instituut, onze contacten met Gezonde school (MBO-raad, en VO-raad), Pharos, Verslavingskunde Nederland, Nijmegen Institute Scientist-Practitioners in Addiction (NISPA) en de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde. 3) Middels het Nationaal Expertise centrum voor Tabaksontmoediging zullen onze bevindingen geïmplementeerd worden in tabaksbeleid. 4) Resultaten zullen verspreid worden binnen het netwerk van SamenGezond. 5). Tenslotte zullen we onze bevindingen verspreiden onder jongeren, ouders, KWF-donateurs etc. door middel van een professioneel en aansprekende film. Op deze manier bouwen we aan het draagvlak voor toekomstige wijdverspreide implementatie van HitnRun om jongeren te helpen te stoppen met roken.

Implementatie
Binnen het huidige project maken we noodzakelijke stappen richting toekomstige implementatie samen met ons netwerk rondom de Gezonde School, SamenGezond, verslavingszorg etc. Dit doen we middels gedetailleerde effect-evaluaties, subjectieve evaluatie van HitnRun onder de deelnemers, en focusgroepen met belanghebbenden zoals SamenGezond en de Gezonde school. Dit zal leiden tot een eerste opzet voor een implementatieplan. De betrokkenheid van Menzis onderstreept het wederzijds streven HitnRun na afloop van dit project op te nemen in het landelijk beschikbare online platform SamenGezond. Op deze manier zijn we optimaal voorbereid op de volgende stappen rondom wijdverspreide implementatie na afloop van dit project.