Onderzoek naar de effectiviteit van Vvax001 als therapeutisch vaccin bij HPV-gerelateerde kanker

Gerichte Gift
lopend

Onderzoekssamenvatting

Besmetting met het humaan papillomavirus kan leiden tot diverse vormen van kanker, zoals baarmoederhals-, anus-, schaamlip-, mond- en keelkanker. Immunotherapie zou een goede kandidaat kunnen zijn voor behandeling van deze groep tumoren.  Het doel van het onderzoek is om de effectiviteit te achterhalen van een behandelvaccin bij HPV-gerelateerde kanker. 

Waarom is dit onderzoek nodig? 

Ongeveer 5% van alle kankers worden veroorzaakt door een infectie met humaan papillomavirus (HPV), met name HPV type 16 (HPV-16). HPV-16 infectie kan leiden tot afwijkende baarmoederhalscellen (voorstadia) die jaren na besmetting kunnen veranderen in kankercellen.   
 
Momenteel worden deze tumoren veelal behandeld met een operatie, al dan niet in combinatie met chemotherapie of bestraling. Nieuwe behandelingen zijn daarom hard nodig. 
 
Immunotherapie kan daarbij een goede kandidaat zijn. Deze behandeling gaat uit van het versterken van het afweersysteem, zodat afweercellen kankercellen kunnen herkennen en aanvallen. Bij diverse kankersoorten zijn al bemoedigende resultaten geboekt, zoals melanoom en longkanker. In dit project wordt de effectiviteit van een behandelend vaccin tegen HPV-gerelateerde kanker onderzocht (niet te verwarren met het preventieve vaccin waarmee meisjes worden ingeënt). 

Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd? 

Het te testen vaccin bestaat uit een onschadelijk virus dat stukjes van HPV-16 eiwitten aanmaakt en is ontwikkeld om een afweerreactie op te wekken tegen cellen die geïnfecteerd zijn met HPV-16. De HPV-geïnfecteerde cellen worden daardoor beter herkend door het lichaam en vernietigd door het immuunsysteem.  
 
De onderzoekers gaan het vaccin testen bij 18 vrouwen met een voorstadium van baarmoederhalskanker, de CIN3 groep. De verwachting is dat het vaccin bij deze vrouwen in staat zal zijn om het voorstadium volledig te laten verdwijnen, zonder dat er aanvullende behandeling nodig is. 
 
Deelnemers worden op drie momenten gevaccineerd, met tussenpozen van drie weken.  Met een kijkoperatie en biopt wordt vervolgens bepaald of het vaccin effectief is. Wanneer het voorstadium volledig verdwijnt, zal er verder geen chirurgie verricht worden en worden de behandelde vrouwen alleen nog onder controle gehouden door het afnemen van uitstrijkjes. Bij vrouwen waarbij het voorstadium niet verdwijnt,  zal alsnog een operatie plaatsvinden. 

Wat levert dit onderzoek op? 

Dit onderzoek zet een belangrijke stap naar een nieuwe behandeling van kankers veroorzaakt door HPV-infectie. Als het vaccin effectief blijkt, kan in vervolgonderzoek de stap worden gemaakt naar combinatiebehandelingen (bijv. met chemo en/of bestraling), of andere immunotherapieën en verder gevorderde baarmoederhalskanker.

Resultaten

Het onderzoek toont aan dat het vaccin veilig en effectief is. Bij 17 van de 18 gevaccineerden werd de voorloperafwijking (CIN3) kleiner. Bij 9 van de 18 verdween de afwijking vrijwel volledig. HPV type 16 verdween bij 63% van de deelnemers. Het vaccin hielp niet tegen andere HPV-typen. Tot nu toe is de ziekte bij geen enkele patiënt teruggekeerd, met een gemiddelde ziektevrije periode van 20 maanden en een maximale van 30 maanden. Er waren geen ernstige bijwerkingen.