Overwin barrières om gelokaliseerde behandeling van alvleesklierkanker te verbeteren

Alvleesklierkanker kent een zeer slechte prognose. Slechts 8% van de diagnosticeerden zijn na 5 jaar nog in leven en 98% heeft een (sterk) gereduceerde levensverwachting. Patiënten met alvleesklierkanker worden behandeld met chemotherapie, bestraling en/of een operatie. Helaas komt slechts 15% in aanmerking voor een operatie. Overige patiënten krijgen chemotherapie om te tumor te laten slinken of als levensverlengende (palliatieve) behandeling. In beide gevallen is de effectiviteit zeer beperkt, wat mede veroorzaakt wordt door een grote accumulatie van bindweefselcellen in de tumoren. Hierdoor kan de chemotherapie niet goed de tumorcellen bereiken. 

Onderzoeksrichting/voorgestelde oplossing

Dit project bestudeert het gebruik van een hydrogel (vloeibare gel die in de tumor uithardt), waarin een hoge dosis chemotherapie zit. Er wordt onderzocht of door lokale injectie van deze hydrogel in de tumor hoge concentraties chemotherapie toegediend en bijwerkingen verminderd kunnen worden. Daarnaast wordt gekeken of de effectiviteit van de chemotherapie verhoogd kan worden door een peptide-medicijn aan de hydrogel toe te voegen die de barrière afbreekt die door bindweefselcellen gevormd wordt.

Relevantie

Dit project heeft grote relevantie en potentiele toepasbaarheid in de kliniek. Als we aantonen dat de chemotherapie effectiever is, met een reductie van de bijwerkingen, geeft dat een verbeterde kwaliteit van leven voor alvleesklierkankerpatiënten. Tevens bestaat de mogelijkheid om tumoren die nu te groot zijn voor operatie kleiner en daarmee operabel te maken door deze behandeling. De toepasbaarheid hiervan lijkt haalbaar omdat de hydrogel tijdens een diagnostisch onderzoek (endoscopie) toegediend kan worden. Als succesvol kunnen we daarmee zowel de behandeling gericht op genezing als de kwaliteit van leven van patiënten verbeteren.

Onderzoeksvragen

Kunnen we door gebruik te maken van een hydrogel hoge concentraties chemotherapie toedienen en bijwerkingen verminderen ten opzicht van toediening via de bloedbaan?
Kunnen we betere effectiviteit krijgen van chemotherapie door de bindweefselcel-barrière af te breken met een toegevoegd peptide in de hydrogel?

Onderzoeksopzet

In het eerste gedeelte optimaliseren we de reeds ontwikkelde hydrogel om ook het peptide te bevatten. Er wordt in het laboratorium bekeken hoe snel/veel van beide medicijnen vanuit de gel worden uitgescheiden. In het tweede werkpakket kijken we naar de werking van peptide en chemotherapie. We bestuderen of de bindweefselbarrière wordt afgebroken en meer tumorcellen afsterven door de behandeling. Dit wordt uitsluitend gedaan in modellen die zo goed mogelijk de patiënt representeren, zijnde driedimensionale, geavanceerde alvleesklierkankermodellen bestaande uit tumor- en bindweefselcellen. In het laatste werkpakket testen we de geoptimaliseerde hydrogels in muismodellen voor alvleesklierkanker, essentieel voor de vertaalslag naar de patiënt.

Verwachte uitkomsten

Wij verwachten sterkere anti-tumor effecten en minder bijwerkingen te zien met de hydrogel die zowel chemotherapie als peptide bevat. Hierdoor kunnen we potentieel een bijdrage leveren aan betere behandeling en kwaliteit van leven voor alvleesklierkankerpatiënten.

Benodigde stappen om resultaat te implementeren

Bij dit onderzoek zijn twee bedrijven betrokken: OncoLize en ScarTec Therapeutics, die respectievelijk de hydrogel en het peptide ontwikkelen. De resultaten worden met hen besproken en we zetten gezamenlijk een programma op om deze technologie te ontwikkelen tot een klinisch product.