VICI: Het overwinnen van kanker met behulp van immuuntherapie door het wegnemen van de bloedvat barrière.
Onderzoekssamenvatting
Immuuntherapie is een veelbelovende behandeling voor verschillende kankersoorten, zoals borstkanker, huidkanker, longkanker en darmkanker. Helaas werkt de behandeling bij lang niet alle patiënten. Dat komt onder andere doordat de tumor de vorming van nieuwe bloedvaten stimuleert. Daardoor kunnen immuuncellen zich moeilijk hechten aan de tumor, en kunnen ze niet de tumor binnendringen om die te vernietigen. De onderzoekers willen bestuderen of een eerder ontwikkeld vaccin die bloedvatvorming kan tegengaan. Gecombineerd met immuuntherapie zou dat moeten leiden tot een effectievere rem op de tumorgroei. De eerste resultaten zijn veelbelovend, maar nog niet alle experimenten zijn gelukt.
Doel van het onderzoek
De onderzoekers willen de groei van bloedvaten in de tumor tegengaan, waardoor de tumor weer gevoeliger wordt voor immuuntherapie.
Waarom is dit onderzoek nodig?
Afweercellen proberen vaak kankercellen op te ruimen. Een tumor dwarsboomt deze poging door de afweercellen af te remmen. Een veelbelovende behandeling met checkpointremmers (een vorm van immuuntherapie) maakt dat de afweercellen hun opruimwerkzaamheden weer kunnen uitvoeren. Helaas werkt dat niet bij alle patiënten. Dat komt onder andere doordat de tumor zich wapent tegen de aanvallende afweercellen. De tumor doet dat onder andere door bloedvatvorming te stimuleren. De tumor heeft namelijk bloedvaten nodig om te kunnen groeien. De nieuwe bloedvaten worden ongevoelig voor de aanvallende afweercellen. De afweercellen kunnen daardoor de tumor niet goed bereiken. De onderzoekers willen daarom de groei van nieuwe bloedvaten tegengaan. Daardoor kunnen checkpointremmers de afweercellen weer aan het werk zetten.
Hoe wordt dit onderzoek uitgevoerd?
Het eiwit vimentine zorgt ervoor dat bloedvaten naar de tumor kunnen groeien. De onderzoekers ontwikkelden eerder al een vaccin dat dit eiwit uitschakelt. In het huidige onderzoek willen de onderzoekers het vaccin combineren met immuuntherapie. Ze zullen het vaccin en de immuuntherapie toedienen aan muizen met verschillende tumoren. Verschillende tumoren reageren namelijk anders op immuuntherapie. De onderzoekers zullen dan bekijken wat het effect is van de combinatietherapie op de grootte van de tumor en op de bloedvaten van de tumor.
Daarna zullen de onderzoekers ook bij menselijke tumoren nagaan wat de relatie is tussen de ongevoelige bloedvaten en de hoeveelheid afweercellen die succesvol de tumor hebben weten te bereiken. De onderzoekers maken hiervoor gebruik van stukjes in het laboratorium opgeslagen tumoren. Het gaat dan onder anderen om tumoren uit de borst, uit de longen en uit de huid. Van de patiënten van wie deze tumoren afkomstig zijn, is bekend welke behandeling zij gehad hebben. De onderzoekers gaan vergelijken of deze menselijke kankercellen ook ongevoelig zijn geworden voor afweercellen. Met behulp van deze informatie hopen de onderzoekers meer te leren over de relatie tussen immuuntherapie, de hoeveelheid afweercellen die de tumor bereikt heeft en de ongevoeligheid van bloedvaten.
Wat levert dit onderzoek op?
Het vaccin dat bloedvatvorming moet tegengaan blijkt effectief bij muizen en honden. Het vaccin zal daarna ook getest worden bij mensen. Daarbij zal eerst bij een kleine groep patiënten bekeken worden of het vaccin veilig is. Vervolgens zal het vaccin gecombineerd worden met immuuntherapie om te bekijken of dit inderdaad de grootte van de tumor remt.
Stand van zaken (juni 2024)
In het laboratorium zijn de eerste tests gedaan met agressieve huidkankercellen (melanoom). De onderzoekers hebben het vaccin tegen vimentine in combinatie met checkpointremmers getest in muizen met dit type huidkanker. Daaruit bleek dat de tumorgroei inderdaad geremd kon worden en dat afweercellen de tumor weer konden bereiken. De onderzoekers hebben deze resultaten opgeschreven in een wetenschappelijk artikel dat binnenkort gepubliceerd zal worden.
Twee experimenten naar de effectiviteit van de combinatietherapie bij muizen met borsttumoren en darmtumoren zijn helaas voortijdig gestaakt omdat de tumorcellen niet groeiden zoals verwacht. De experimenten zullen in 2025 worden herhaald. Ook voor andere tumoren bij muizen staan nog experimenten gepland.