Angst om dood te gaan

Portret oudere man in straatbeeld

Hoe ga je om met angst voor de dood?

Veel mensen denken bij kanker aan doodgaan. Als ze de diagnose krijgen, bij spannende uitslagen, tijdens de behandeling. Maar ook na de behandeling. Hoe ga je om met dit soort angst? En wat kun je er tegen doen?

Steeds meer mensen overleven kanker

De diagnose kanker betekent gelukkig niet meer automatisch dat je aan de ziekte doodgaat. In 75 jaar tijd zijn de 5-jaarsoverlevingscijfers gestegen van 25% naar 68%. Dit betekent dat 68% van de mensen die kanker kregen 5 jaar na de diagnose nog leeft. Na 10 jaar is dat 58%. Steeds meer mensen overleven de ziekte of leven langer met kanker. 

Helaas gaan er ook nog steeds mensen dood aan kanker. De overlevingskansen verschillen sterk per kankersoort. Bij sommige kankersoorten hebben mensen een overlevingskans van 90%. Bij andere een kans van minder dan 10%.

Lees meer over kanker overleven >

Veel (ex)patiënten zijn bang om dood te gaan

Veel (ex)kankerpatiënten voelen angst om dood te gaan. Dat is heel begrijpelijk als je kanker hebt of hebt gehad. Misschien is er op dat moment geen medische reden voor die angst. De behandeling werkt goed, er is geen tumor meer op de scan te zien, of de kanker is goed onder controle. Maar de angst dat je aan de ziekte dood kúnt gaan is wel heel logisch. Net als de angst dat de ziekte terugkomt en je dan niet meer beter wordt. Veel mensen die kanker hebben (gehad) worstelen hiermee.

Wanneer komt de angst op?

Sommige mensen zijn vooral bang op momenten dat ze aan hun ziekte herinnerd worden. Bijvoorbeeld tijdens een controle of uitslag van een scan. Bij andere mensen komt de angst constant terug. Bijvoorbeeld ’s nachts, omdat het dan donker is en er geen afleiding is. Maar het kan ook zomaar zijn, zonder duidelijke reden. Het kan urenlang piekeren zijn, maar ook plotselinge angst- en paniekaanvallen. Bij sommige mensen kan die angst hun leven totaal beheersen.

Angst om hoe je doodgaat

De meeste mensen die weten dat ze niet meer beter worden, worstelen met angst voor de dood. Bij hen spelen vaak ook vragen over hoe ze doodgaan. En hoe de weg ernaartoe zal zijn. Bijvoorbeeld:

  • Verlies ik de controle over mijn lichaam en geest?
  • Heb ik pijn of zal ik stikken?
  • Hoelang duurt het voordat ik dood ben?
  • Wat is er na de dood?

Ook deze angst kan iemands leven beheersen. En kan iemand die ziek is veel energie kosten.

Lees meer over de stervensfase >

Hulp bij angst

Het kan moeilijk zijn om hulp te zoeken. Verschillende gedachten kunnen je tegenhouden. Op zich is het normaal dat je er even doorheen zit. Psychische hulp is dan toch niet nodig? Of je relativeert je klachten: "Zo erg is het nou ook weer niet, het komt wel weer goed”.

Deze gedachten zijn heel begrijpelijk. Maar als het je leven gaat beheersen, kan er meer aan de hand zijn. Sommige mensen blijven te lang rondlopen met angst voor de dood. Misschien besef je zelf niet hoeveel invloed de klachten op je leven hebben. Omdat je er al zo lang mee rondloopt. Hulp van een professionele zorgverlener kan dan veel opleveren of zelfs nodig zijn.

Angst voor de dood: waar kun je terecht?

Heb je al langere tijd last van angst voor de dood en beheerst dit je leven? Dan is het goed om hulp te zoeken. Bijvoorbeeld bij:

  • je (huis)arts
  • de (gespecialiseerd) verpleegkundige
  • een maatschappelijk werker
  • een psycholoog
  • een geestelijk verzorger

Hulp betekent niet per se maandenlang in therapie gaan. Soms kunnen 1 of een paar gesprekken al helpen.

Zoek iemand die ervaring heeft met de begeleiding van mensen met kanker. Je kunt voor emotionele steun van zorgprofessionals die gespecialiseerd zijn in zorg voor (ex)kankerpatiënten terecht bij:

Psycho-oncologische centra
NVPO 

Voor deze zorgverleners heb je een verwijzing van je (huis)arts nodig. Informeer bij je zorgverzekeraar of de kosten worden vergoed.

Op kanker.nl vind je meer over hulp bij omgaan met angst voor de dood