Borstkanker: herstel van gevoel in de borst na borstreconstructie

Er is steeds meer mogelijk op het gebied van borstreconstructie na een operatie voor borstkanker. Zo kan met eigen weefsel een borst worden gemaakt die er heel natuurlijk uitziet. Maar er zit minder gevoel in de nieuwe borst. Daar is eigenlijk nooit echt aandacht voor geweest. Terwijl steeds meer vrouwen aangeven dat ‘oude’ gevoel juist heel erg te missen. 

Dr. Stefania Tuinder wil bijdragen aan het herstel naar een gereconstrueerde borst die zo ‘gewoon’ mogelijk aanvoelt. Ze is sinds 2007 als plastisch chirurg verbonden aan het Maastricht UMC+. Dr. Tuinder: ‘Nederland is toonaangevend op het gebied van borstreconstructies. We kunnen heel goede resultaten bereiken. Maar helaas nog niet voor elke vrouw. Daarom doe ik al jaren onderzoek op het gebied van borstreconstructies.’  

Elke vrouw is anders

‘Voor een borstreconstructie met eigen weefsel moet je van een andere plek van het lichaam van de patiënte weefsel kunnen halen. Vroeger had een patiënte geluk als ze een buikje had. Tegenwoordig kunnen we huid en vet voor een nieuwe borst ook uit de binnenkant van het bovenbeen, de lage rug of de billen halen. Wel belangrijk om te zeggen: een borstreconstructie met eigen weefsel lukt niet altijd. En soms kiezen vrouwen bewust voor een prothese.’

Uitdaging

‘In mijn vak was het tot op heden vooral belangrijk hoe mooi de nieuwe borst werd en hoe goed hij bij de niet-geopereerde borst paste. Maar vrouwen die na de reconstructie bij mij terug kwamen voor controle, vertelden dat ze er last van hadden dat ze minder gevoel in hun nieuwe borst hadden. Alsof de nieuwe borst niet bij de rest van hun lichaam hoorde. Ik snapte wat ze bedoelden. Vergelijk het maar eens met een verdoving bij de tandarts. Dat voelt ook vreemd. Dan ben je blij dat je mond en kaak op een gegeven moment weer normaal aanvoelt. Dus werd het bereiken van meer gevoel in een gereconstrueerde borst mijn nieuwe uitdaging. Dat gevoel is sowieso belangrijk. Het weefsel – “de lap” zeggen wij als artsen – dat gebruikt wordt, reageert niet meer hetzelfde als het getransplanteerd is. De lap voelt geen pijn en zweet niet. Daardoor merken vrouwen bijvoorbeeld ook niet zo snel dat hun gereconstrueerde borst verbrandt  door de zon.’
 

Donorzenuw

‘We werden op een idee gebracht door pijn die sommige vrouwen voelen bij het maken van een nieuwe tepel. Zo’n neptepel wordt gemaakt door op de nieuwe borst een tepel te tatoeëren. Normaal gesproken is het niet de bedoeling dat iets pijn doet, maar nu waren we er erg blij mee. Want pijn betekent dat iemand het verschil tussen warm en koud kan voelen en de sensatie die een aanraking teweegbrengt. Pijn wordt ervaren door zenuwen. Zo kwamen we op het idee om niet alleen huid, vet en bloedvaten te transplanteren naar de plek waar de nieuwe borst moet komen, maar ook een zenuw.’
 

Veelbelovend

‘We hebben inmiddels bij 200 vrouwen een borstreconstructie uitgevoerd met een donorzenuw. Die donorzenuw hechten we aan een zenuw die in het overgebleven borstgebied zit. Helaas duurt het zo’n 3 tot 4 jaar voordat de donorzenuw volledig is aangegroeid. En pas dan is het beoogde gevoel merkbaar voor de vrouw. Maar met bepaalde meetapparatuur konden we vaststellen dat deze vrouwen na een half jaar inderdaad gevoel in hun borst hadden. Zonder dat zij dat zelf al konden waarnemen. Ze vertelden wél dat hun borst meer van henzelf voelde, en dat was precies wat we wilden bereiken. Veelbelovend dus!’
 

Geen toverstokje

‘Met financiering van onder andere Alpe d’Huzes /KWF zijn we nu bezig om de techniek met de donorzenuw bij 2 groepen van zo’n 60 vrouwen verder te onderzoeken. Belangrijk, want er komen steeds meer vrouwen met borstkanker. Die gun ik allemaal een mooie gereconstrueerde borst die hun lijf weer compleet maakt. Dat is maatwerk. Met elke patiënte ziet de puzzel er anders uit. Voor de ene vrouw zijn haar borsten een wezenlijk onderdeel van haar vrouw-zijn, voor een andere vrouw kan dat minder belangrijk zijn. De een vindt een litteken op een bepaalde plaats niet erg, de ander wil dat absoluut niet. Ik heb helaas nog steeds geen toverstokje. Maar ik weet dat alle vrouwen heel blij zijn met meer gevoel in hun gereconstrueerde borst. Het verbetert hun kwaliteit van leven en daardoor ook dat van hun partners.’